Урок трыццаць трэці Правапіс вялікай і малой літар у рэлігійных і іншых найменнях

Уводзіны. Пісьмо адлюстроўвае быццё чалавека, з'яў-ляецца формай захавання ведаў пра рэчаіснасць. Тое, што адбываецца ў жыцці, абавязкова адаб'ецца на маўленні і пісьме. Дастаткова зірнуць на пісьмовы тэкст, каб перака-нацца ў прыярытэтах таго ці іншага часу. Асаблівым выраз-нікам іх [прыярытэтаў] з'яўляецца вялікая літара. Яна вылу-чае слова з аднароднай сукупнасці, можа паказаць, як лю-дзі ставяцца да тых ці іншых з'яў або каштоўнасцей. Яскра-вай ілюстрацыяй такога стаўлення можа служыць ужыванне вялікай і малой літар у рэлігійных найменнях.

У "Правілах" (1959) не гаварылася пра напісанне слоў, звязаных з рэлігіяй. Словы Бог, Божы і інш. было прынята пісаць з малой літары. "Атэістычная" рыса пра-вапісу адцяняла вартасці тагачаснага грамадства, у якім адвяргаўся тэізм (вера ў Бога). Аднак колькі б у XX ст. ні прыкладапася намаганняў на знішчэнне цэркваў, веры, рэлігійнай свядомасці, ваяўнічы атэізм на зломе стагод-дзяў адступіў.

Урок дваццаць дзявяты  Правапіс суфіксаў у розных часцінах мовы

Уводзіны. Каламутны Ліверпуль. Здараецца так, што паміж напісаннем і вымаўленнем узнікае надзвычай вялікі разрыў, амаль бездань. Так адбылося, напрыклад, з англійскай арфаграфіяй. Англічане пішуць, як у часы Джэфры Чосера, а вымаўляюць абсалютна інакш. На гэта спатыкаецца кожны, хто пачынае вывучаць англійскую мову. Нездарма жартуем: пішацца Ліверпуль, а чытаецца Манчэстар. Вось ужо дзе сапраўды "каламутны вадаём" (з англ. Нуегрооі *- Нцегрці). Ствараецца ўражанне, што пачатковец павінен вывучаць, так бы мовіць, дзве англій-скія мовы: вусную і пісьмовую.

Урок дваццаць першы Правапіс прыставак на з-, с-

Уводзіны. У роднай мове напісанне падвоеных (не падоўжаных!) зычных рэгламентавана асноўным правілам: яны могуць узнікаць толькі на стыку марфем. Гэта даты-чыць як уласнабеларускіх слоў, так і запазычаных. Нагада-ем, што існуе толькі невялікая група слоў іншамоўнага па-ходжання, у якіх пішацца дзве аднолькавыя літары: бонна, донна, манна, панна, ванна, мадонна, саванна; Ганна, Жанна, Сюзанна, Мекка і некаторыя іншыя. I калі задацца мэтай правільна напісаць па-беларуску агульнавядомы сказ, якім правяраюць веданне рускай арфаграфіі, то для беларуса зрабіць гэта намнога прасцей. Сканструяваны ён спецыяльна, хаця хто-ніхто прыпісвае яго А. Чэхаву. Сказ мае шмат варыянтаў.